Reytingin Gizli Ortağı İzleyici

• 2025-09-11
• Görüntülenme Sayısı:17

“Ne izlersek onun çoğaldığı bir çağda sorumluluk sadece ekranın değil bizlerin de omzunda.”

Hakan Erdem Gazeteci-Yazar

Daha önce kaleme aldığım “Reyting uğruna kaybolan değerler” yazımda konuyu medya ve yapımcılar açısından değerlendirmiştim. Bu kez aynı konuyu farklı bir pencereden yani izleyici açısından ele almak istiyorum. Çünkü ekranlarda gördüğümüz her şeyin varlığını yalnızca üreticiler değil biz izleyiciler de tercih ve onaylarımızla belirliyoruz.

Kumanda Babada Dizi Çocukta

Geçtiğimiz günlerde bir arkadaşım bana şu durumu anlattı:

“Akşam eve geldim, elimde kumanda. Çocuğum ise çoktan diziyi açmış. Ben zaplamaya kalktığımda ‘Baba, herkes yarın bu sahneyi konuşacak izlemezsek geri kalırız’ dedi.”

Bu söz aslında toplumun ruhunu gösteriyor. Biz izlemeyi bırakamadıkça yanlış içerikler “normal” hale geliyor. Reyting uğruna yapılan yayınların devam etmesini biz kendi ellerimizle garanti altına alıyoruz.

İzleyici tercihlerine dair birkaç çarpıcı veriyle devam edelim;

• RTÜK’ün geçmişte yaptığı araştırmalara göre, Türkiye’de en çok izlenen program türü hâlâ diziler. Bunların büyük çoğunluğu entrika ve şiddet içerikli.
• Sabah kuşağı programları özellikle kadın izleyiciler arasında izlenme oranıyla başı çekiyor.
• Buna karşın belgesel ve kültür programlarının toplam izlenme oranları oldukça düşük.

Bu tablo aslında sorumluluğun yalnızca yapımcılarda değil izleyicide de olduğunu gösteriyor. Ne izlersek onun devam etmesini sağlıyoruz.

Peki İzleyici Ne Yapmalı?

1. Seçici Olmalı: Reyting alkış gibidir: Neye alkışlarsak o büyür.
2. Tepki Vermeli: Sessizlik onay demektir. RTÜK’e şikâyet, sosyal medyada eleştiri şart.
3. Çocuklara Model Olmalı: Kumandayı sadece değiştirmek değil içerik üzerine konuşmak gerekir.
4. Alternatifi Desteklemeli: İyi yapımlar izlenmedikçe yaşayamaz.

Medya Okuryazarlığı Şart

Evet, medya içerik üretiyor. Ama unutmayalım reytingi veren ve izlenir kılan biziz. Eğer toplum olarak sorumluluğu yalnızca yapımcılara yüklersek yarım gerçeği söylemiş oluruz. Burada devreye “medya okuryazarlığı” giriyor. Yani izlediğimiz her görüntüyü sorgulamak, her cümlenin alt metnini çözmek, her sahnenin bize neyi normalleştirmeye çalıştığını fark etmek…

Kumandayı sadece elimize değil vicdanımıza da almanın zamanı geldi. Çünkü izleyici sustukça yozlaşma büyür, izleyici bilinçlendikçe değerlerimiz güçlenir.